Co to jest prokrastynacja? [Definicja, przyczyny i leczenie]

Prokrastynacja to ciągłe odkładanie do jutra i niepotrzebne zwlekanie z wykonaniem jakiegoś obowiązku. Prokrasynujemy, mając świadomość wszystkich negatywnych skutków takiego zachowania. I wcale nie dlatego, że jesteśmy leniwi.

Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest prokrastynacja
• jakie są przyczyny prokrastynacji
• jak leczyć prokrastynację.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

1. Definicja prokrastynacji

Pojęcie prokrastynacji pochodzi od łacińskiego prōcrāstinō — „odkładanie do jutra, z dnia na dzień” i oznacza marnowanie czasu przed ostatecznym terminem realizacji jakiegoś zadania lub obowiązku. 

Jak piszą badacze zjawiska, prokrastynatorzy to osoby, które zwlekają w sposób chroniczny, z powodów irracjonalnych, często wyszukując sobie zastępcze zajęcia, aby w ten sposób usprawiedliwić niemożność przystąpienia do właściwego zadania.

Czy prokrastynacja oznacza lenistwo?

Prokrastynacja i lenistwo to dwa różne pojęcia. O ile lenistwo oznacza niechęć do wykonywania obowiązków, to prokrastynatorami mogą być osoby pracowite, które mają silną motywację do podjęcia działań i przezwyciężenia prokrastynacji. Można więc nie być leniwym i prokrastynować. 

W niektórych przypadkach prokrastynacja prowadzi do porażki w realizacji jakiegoś zadania, ale nie zawsze. Osoby odkładające na ostatnią chwilę jakiś obowiązek, mogą w rezultacie wykonać go tuż przed deadlinem. I to sprawnie, w bardzo krótkim czasie. 

Problem polega na tym, że prokrastynację ciężko pokonać. Ciągle przekonujemy samych siebie, że kolejnego dnia weźmiemy się za pracę, a jednak ciągle odkładamy to na później. Z niewiadomych dla nas powodów. 

Zobacz też: Jak nie marnować czasu? [Pomogą trzy kluczowe wskazówki]

2. Konsekwencje prokrastynacji

W dłuższej perspektywie odwlekanie i działanie na ostatnią chwilę powoduje, że jakość naszej pracy się obniża. Ale to nie jedyna konsekwencja prokrastynacji. Weźmy np. środowisko studenckie — tutaj samodyscyplina i obowiązkowość liczą się szczególnie.

Badania przeprowadzone na amerykańskim uniwersytecie wykazały, że na początku semestru prokrastynujący studenci rzadziej odczuwają stres i presję, niż ci, który nie mają tendencji do odwlekania zadań / nauki. Jak łatwo się domyślić, ta sytuacja odwraca się pod koniec semestru. 

Prokrastynatorzy zaczynają czuć się przytłoczeni obowiązkami i zestresowani. W rezultacie otrzymują gorsze oceny — i to ze wszystkich przedmiotów. Co więcej, częściej chorują, mają problemy trawienne i cierpią na bóle mięśni. 

Prokrastynacja nie przynosi żadnych korzyści

Prokrastynacja to autodestrukcyjny wzorzec zachowania, charakteryzujący się krótkoterminowymi korzyściami i długoterminowymi kosztami. Co więcej — wywołuje poczucie winy, wpływa negatywnie na samopoczucie i ogólne zdrowie psychiczne.

Warto dodać, że tendencje do prokrastynacji powodują także słabą samoocenę, brak pewności siebie, niepokój, a także obawy o swój prywatny i publiczny wizerunek. 

Dla freelancerów i artystów prokrastynacja staje się podstępnym wrogiem. Jeśli nie istnieje deadline, a tym samym powód do paniki w obliczu niezrealizowanego zadania, możemy nigdy się nie zabrać za pracę. 

Zobacz też: Technika Pomodoro — co to jest? [Zasady metody]

3. Przyczyny prokrastynacji

Prokrastynacja to problem związany z regulacją emocji, a nie ze złym zarządzanie czasem — twierdzi Dr Tim Pychyl, członek The Procrastination Research Group na Uniwersytecie w Ottawie. Nie wystarczy dobrze zaplanować sobie pracę, by uniknąć prokrastynowania. 

Prokrastynujemy z takich powodów, jak:

• poczucie przytłoczenia
• brak motywacji
• brak wiary we własne możliwości
• problemy z koncentracją
• obawa przed porażką 
• obawa przed odniesieniem sukcesu
• negatywne przekonania o własnych możliwościach
• perfekcjonizm
• niska tolerancja na frustrację
• potrzeba nowości / brak tolerancji na rutynę
• słaba samokontrola
• lęk przed oceną
• brak wytrwałości
• wyuczona bezradność
• niedobory dopaminy
• depresja.

Dla różnych ludzi i różnych zadań przyczyna prokrastynacji może być inna. Zresztą — różne są także typy / wzorce prokrastynacji. Mamy więc np. hedonistyczną prokrastynację, która wiąże się z odkładaniem obowiązków z powodu priorytetowego traktowania przyjemnych zajęć. Mamy też prokrastynację lekową, polegającą na odkładaniu spraw na później ze strachu np. przed niepowodzeniem.

Zobacz też: Strach się bać — nasze lęki i fobie w pracy [Badanie]

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profes jonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

4. Leczenie prokrastynacji

Jeśli to by było proste — zacząć po prostu robić, co masz do zrobienia, zamiast odkładać lub zastępować innymi czynnościami — nikt by nie prokrastynował. A tymczasem problem z prokrastynacją dotyczy 20% populacji. 

Social media, telefony osobiste i ogólnie rzecz biorąc internet to nowe pokusy, które skutecznie łamią naszą samodyscyplinę. Ludzki mózg działa tak, że wybieramy raczej przyjemne doznania niż np. trud pracy. Jak sobie z tym radzić?

Jak przestać prokrastynować?

1. Gdy poczujesz pokusę, aby odłożyć coś na później, odpowiedz sobie na pytanie: Jaki krok muszę teraz zrobić, by zacząć wykonywać zadanie, które przede mną stoi? W ten sposób oszukasz mózg, ukierunkowując go na prostą do zrealizowania czynność. Gdy już zaczniemy, zazwyczaj jesteśmy w stanie kontynuować pracę.
   
   
2. Przewiduj niepowodzenia i trudności — to normalne, że będą występowały. Ale pogódź się z tym, by nie być zaskoczonym, gdy się pojawią.
   
   
3. Spróbuj odczarować pokusy, które sprawiają, że odkładasz pracę na później. Skrolowanie Instagrama wcale nie jest aż tak niesamowitym przeżyciem. Serial też może poczekać.
   
   
4. Wyznacz sobie nagrodę za ukończenie zadania. Może to być cokolwiek. Chodzi o to, by wdrożyć zasadę: Najpierw obowiązek, potem przyjemność. 
   
   
5. Wybierz sobie odpowiednie miejsce pracy — zaobserwuj, czy wykonywanie zadań w kawiarni, w łóżku lub w gronie znajomych nie jest przypadkiem stale powtarzającym się sposobem na unikanie pracy.
   
   
6. Odpoczywaj i żyj zdrowo. Warto być wyspanym i zrelaksowanym przed rozpoczęciem pracy. 
   
   
7. Skoncentruj się na tym, co chcesz zrobić, a nie na tym, czego chcesz uniknąć.

I pamiętaj, że prokrastynacja jest złożonym problemem psychologicznym. To nie jest zwykłe, naturalne niedbalstwo czy — jak wspomnieliśmy wcześniej — lenistwo. Żeby sobie z nią poradzić, trzeba się… napracować. Czasem nawet z pomocą farmakologii.

Zobacz też: Multitasking — co to? Czy wielozadaniowość jest efektywna?

Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.

Stwórz list motywacyjny teraz

Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.

Jeśli chcesz skomentować artykuł, dodaj swoją wypowiedź na forum poniżej.

Źródła

• https://www.ccsenet.org/journal/index.php/ijps/article/view/42827