Praca na czarno bez umowy [Grożą kary z Urzędu Skarbowego]
Stwórz CV teraz
Praca na czarno to czarny scenariusz.
Prawdopodobnie bez happy endu.
Jeśli decydujesz się na pracę bez umowy lub inne niezgodne z prawem rozwiązania, tracisz na tym zarówno Ty, jak i pracodawca.
Nawet jeśli z początku wydaje się inaczej.
Praca na czarno niesie ze sobą poważne konsekwencje, w tym kary finansowe i wiele nieprzyjemności.
Dlatego przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się:
- gdzie zgłosić przypadek pracy na czarno
- jak udowodnić pracę na czarno
- jak praca na czarno wygląda w CV.
W naszym kreatorze znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia, praktyczne wskazówki oraz przykłady. Stwórz CV i list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne wzory, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutaj
Oto opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:
Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!
1. Praca na czarno — co to znaczy i kiedy mówimy o nielegalnym zatrudnieniu?
Najpierw kilka ważnych powodów, dla których praca na czarno to bardzo zły pomysł. Wiem, że nie muszę Cię przekonywać, ale mimo wszystko warto podkreślić, że praca bez umowy oznacza:
- brak zabezpieczenia socjalnego, np. w postaci zasiłku dla bezrobotnych w razie utraty pracy, czyli tzw. kuroniówki
- żadnych możliwości na uzyskanie odszkodowania za wypadek przy pracy
- brak gwarancji pracy
- zero pewności, że zostanie Ci wypłacone wynagrodzenie
- duże ryzyko kary finansowej (w przypadku bezrobotnych, którzy nie wyrejestrują się z urzędu pracy i podejmą pracę).
Tak więc praca na czarno jest bez sensu. Problem w tym, że czasami pracodawca nie daje poszukującemu posady żadnego wyboru. Możesz być pewien, że poniesie on z tego powodu konsekwencje. Będziesz musiał tylko dowiedzieć się, jak pomóc losowi i przyspieszyć tę procedurę.
Praca na czarno to nie tylko praca bez umowy
Praca na czarno oznacza nielegalne zatrudnienie, czyli przede wszystkim takie sytuacje:
- brak jakiejkolwiek pisemnej umowy (określającej rodzaj umowy i jej warunki)
- brak obowiązkowego ubezpieczenia pracownika (obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń leży po stronie pracodawcy)
- podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności przez bezrobotnego bez informowania o tym urzędu pracy
- powierzenie pracy bezrobotnemu bez informowania o tym urzędu pracy
- zatrudnienie cudzoziemca bez wymaganego pozwolenia na pracę (np. zatrudnienie Ukraińca bez koniecznych dokumentów).
Praca na czarno jest karalna, przy czym większe koszty ponosi w takim przypadku pracodawca niż pracownik. Ponadto jeśli w pracy zdarzy się nieszczęśliwy wypadek, pracodawca ma obowiązek sporządzić tzw. protokół wypadkowy.
Jeśli jesteś zatrudniony na czarno, Twój szef może nie kwapić się do przestrzegania procedur, a to oznacza dla Ciebie brak należnego odszkodowania.
Pamiętaj, że jeśli znajdziesz się w tego typu sytuacji, wciąż możesz złożyć wniosek do ZUS-u o wypłatę odszkodowania. Jednak cały proces będzie dużo bardziej żmudny i dłuższy, niż gdybyś był zatrudniony legalnie.
Więcej o wypadkach w pracy i ich konsekwencjach przeczytasz w artykule: Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP — przepisy, wypadki, szkolenia.
Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.
2. Praca na czarno — konsekwencje dla pracownika i pracodawcy
Zacznijmy od tego, co Ci grozi, jeśli świadomie próbujesz oszukać system.
Według ustawy z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy:
- Jeśli podejmiesz pracę bez wyrejestrowania się z urzędu pracy jako bezrobotny, zapłacisz od 500 do 5000 zł grzywny.
- Jeśli pracodawca zatrudnia Cię na czarno, bo postanowił podjąć tego typu ryzyko, by obniżyć koszta związane z zatrudnieniem pracownika, wtedy sam ponosi odpowiedzialność finansową za swój zły wybór, ale Tobie nie grozi nic.
To właśnie pracodawca jest obowiązany zawrzeć umowę w odpowiedniej formie i dokonać zgłoszenia do ZUS.
Jeszcze jedno—
Musisz wiedzieć, że jeśli pracodawca nie płaci składek ZUS, konsekwencje dla pracownika, który zgadza się na taki układ, mogą być dość bolesne. I nie chodzi tu o żadne kary tylko o fakt, że pracując bez umowy, nie odkładasz ani grosza na emeryturę.
A statystyki mówią, że w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku liczba osób, które wykonywały pracę nierejestrowaną (nie pomyl z działalnością nierejestrowaną) przynajmniej raz, wyniosła 880 tys. Jest to 5,4% wszystkich pracujących.
Uwaga: Pamiętaj, że za nieujawnienie dochodów w zeznaniu podatkowym możesz mieć również problemy z Urzędem Skarbowym. W końcu praca w Urzędzie Skarbowym polega między innymi na rozliczaniu zaległości podatkowych.
Praca na czarno — konsekwencje dla pracodawcy
Jak wspomniałam wcześniej, za zatrudnianie na czarno płaci przede wszystkim pracodawca.
Oto jak duże koszty ponosi:
- Za niesporządzenie pisemnej umowy — mandat karny w wysokości do 2 tys. zł.
- Jeśli to drugi taki jego wybryk — zapłaci nawet do 5 tysięcy.
- Jeśli inspektor pracy skieruje sprawę do sądu, pracodawca może być ukarany grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.
- Za nieopłacanie składek za pracownika — 5 tysięcy złotych kary.
- Za niezgłoszenie wymaganych danych, mających wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy (lub podanie danych nieprawdziwych), grozi kara grzywny od 3 do 5 tys. zł.
- Jeśli pracodawca zostanie uznany za winnego przestępstwa skarbowego, grozi mu kara grzywny w wysokości nawet 720 stawek dziennych, a nawet ograniczenie lub pozbawienie wolności do 3 lat.
Praca na czarno — jak udowodnić i gdzie zgłosić?
Fakt pracy na czarno wychodzi na jaw najczęściej w momencie kontroli, które przeprowadzają inspektorzy pracy. Gdy odkryją nielegalne zatrudnienie, zgłaszają fakt pracy na czarno do Urzędu Kontroli Skarbowej.
Dlaczego tam? Bo istnieje podejrzenie naruszenia przepisów podatkowych dotyczących podatku dochodowego.
Jeśli pracodawca zatrudnia Cię na czarno, mimo że Tobie wcale się ta sytuacja nie podoba i chciałbyś mieć uczciwą umowę o pracę, możesz zgłosić skargę na szefa.
Gdzie? Do PIP, czyli Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli to zrobisz, reszta należy już do PIP, które złoży w Twoim imieniu skargę do sądu pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy.
Będziesz mógł dalej dochodzić od pracodawcy zapłaty zaległych odsetek na ubezpieczenia społeczne oraz niewpłaconych zaliczek na podatek dochodowy.
Czy pracę na czarno wpisywać do CV?
To pytanie retoryczne—
Oczywiście, że nie warto chwalić się w CV czymś, co jest niezgodne z prawem.
Pomyśl teraz, jak wiele tracisz, zatrudniając się na czarno.
Skoro w CV nie pozostanie żaden ślad ani dowód zdobywania doświadczenia i umiejętności, to zamykasz sobie drogę do zdobycia kolejnej pracy (zwłaszcza legalnej).
A każde dobre CV, żeby było skuteczne, musi zawierać następujące sekcje:
- Podsumowanie zawodowe — inaczej cele zawodowe, czyli bardzo krótki opis sylwetki kandydata.
- Doświadczenie w CV — czyli jak pisać o swoich poprzednich obowiązkach zawodowych, żeby rekruter dostrzegł w Tobie potencjał na dobrego pracownika.
- Umiejętności w CV — znamy jeden trik, który pozwala opisać umiejętności w efektowny sposób.
- Zainteresowania w CV — sprawdź, jak ciekawie opisać swoje hobby i zrobić z niego duży atut.
A co ze zdjęciem do CV? Dowiesz się w tym tekście: Zdjęcie do CV — jak wstawić zdjęcie do CV, czy w CV musi być zdjęcie (5 porad).
Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut tutaj.
Zobacz inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF tutaj.
Masz doświadczenia związane z pracą na czarno? Wiesz, jak działa procedura zgłaszania skarg? Pomożesz innym ustrzec się złych praktyk, dodając komentarz na forum poniżej.
Proces redakcyjny InterviewMe
Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.
